Voor lang niet iedereen is het oplossen van een redactiesom vanzelfsprekend. Vraag je een kind om de som 50 + 35 uit te rekenen, dan zal dat prima gaan. Maar wanneer er sprake is van een boerderij in de Achterhoek met 50 koeien, waar boer Hendriksen 35 koeien bij koopt, wordt het voor veel kinderen een stuk lastiger.
De vaardigheid van het optellen is deze kinderen niet vreemd, maar het goed kunnen interpreteren van de vraag behoeft nog wat aandacht.
Hoe haal je nu de som uit een verhaaltje?
Redactiesom
Een redactiesom wordt ook wel verhaaltjessom of contextsom genoemd. Het is een som die verstopt zit in een verhaaltje. Kinderen moeten het verhaaltje lezen en dan zelf de vraag eruit halen. Om de vraag te beantwoorden moeten ze iets berekenen.
Begrijpend lezen is dus een voorwaarde om deze redactiesommen te kunnen oplossen.
Redactiesommen zijn er omdat er op deze manier realistischer gerekend kan worden. Dat betekent dat kinderen zich leren verplaatsen in situaties waarin rekenen handig is.
Moeite met redactiesommen
Voor veel kinderen die het moeilijk vinden om redactiesommen op te lossen zijn het de verhaaltjes die de grootste problemen veroorzaken. Niet zozeer de som.
Heeft jouw kind moeite met verhaaltjessommen? Dan is het goed om eens uit te gaan zoeken hoe het precies zit. Als je kind een kale som wel op kan lossen (dus de som uit het verhaaltje) is er niets mis met de rekenvaardigheden. Dan zou het probleem dus kunnen zitten in het begrijpend lezen.
Haal de som uit het verhaaltje
Wil je je kind helpen om de sommen makkelijker uit de verhaaltjes te halen? Gebruik dan dit stappenplan.
- Lees het verhaaltje goed door.
- Vertel het verhaaltje in eigen woorden na door de volgende vragen te beantwoorden: Welk probleem is er? Wat is de vraag? (Lukt dit niet? Probeer het verhaaltje dan eerst te tekenen.)
- Bedenk je wat je nu allemaal weet. Wat heb je nodig om de som op te lossen? Welke informatie heb je niet nodig?
- Welke kale som hoort er bij de vraag?
- Reken de kale som uit.
- Controleer je antwoord door het verhaal nog een keer te lezen. Vraag je af of je antwoord logisch is.
Beknopter
Deze stappen helpen kinderen om anders naar het verhaaltje te kijken en de som te zien. Je zal merken dat wanneer ze dit enkele keren hebben herhaald, het uitrekenen van de sommen makkelijker zal gaan.
Misschien gebruiken ze bij jouw kind op school wel een heel ander stappenplan. Het is niet verkeerd om daar naar te vragen en dat stappenplan te gaan gebruiken.
Extra hulp uit sleutelwoorden
Redactiesommen kunnen gaan om plus- en minsommen, maar ook om delen en vermenigvuldigen. Om dat te bepalen zijn er sleutelwoorden die gebruikt kunnen worden.
Hieronder een tabel met sleutelwoorden per bewerking.
Houd er wel rekening mee dat sleutelwoorden niet altijd opgaan. Het moet ook niet zo zijn dat je kind op zoek gaat naar sleutelwoorden en getallen, zonder het verhaaltje te lezen.
Het kan wel helpen om te leren dat er relevante en irrelevante gegevens in een som kunnen zijn. Met name in de bovenbouw worden er ook cijfers en getallen genoemd die niet nodig zijn om de sommen op te lossen.
Bijvoorbeeld
Martin is over 3 weken jarig. Hij wordt 50 en koopt voor zichzelf een nieuwe auto. De auto kost € 25.000 en Martin betaalt deze in tien termijnen. Hiervoor wordt 5% rente gerekend. Hoeveel betaalt Martin per termijn?
De cijfers 3 (van weken) en 50 (van de leeftijd) zijn irrelevant. Al was iemand niet jarig of pas over 6 weken, de som zou daardoor niet zijn veranderd.
Echter, de 5% is wel belangrijk. Want die moet berekend worden over € 25.000 of over de € 2.500 van elke termijn.
Het antwoord moet niet zijn hoeveel rente er berekend wordt (5% van € 25.000 = € 1.250), maar het bedrag dat Martin per termijn betaalt: € 25.000 : 10 = € 2.500 plus de rente € 1.250 : 10 (€ 125) = € 2.625.
Oefening baart kunst
Heeft jouw kind moeite met verhaaltjessommen? Dan is het goed om te weten dat oefenen zinvol is. Het is immers een vaardigheid die je eigen kan maken. Door te trainen met redactiesommen zal een kind steeds sneller en makkelijker de som uit een verhaaltje halen en uitrekenen.